21 Kasım 2024 
Acaba Türkiye hakkında bilgi sahibi miydiniz? Sektörü, piyasayı tanıyor muydunuz? Uzun yıllar boyunca aynı sektörde, aynı şirkette çalıştıktan sonra hem sektör hem de şirket değişikliğine gitmişsiniz. Bu yeni piyasaya alışmak zor olmadı mı? Bu şartlara uyum sağlamak kolay olmasa gerek.
Evet, aslına bakarsanız bu işe girişmemin nedeni de tam olarak bu. 25 yılımı TNT’de, Singapur’da ve Asya’da CEO olarak geçirdim. Sonrasında Çelebi bana büyümekte olan ve karlı bir pazar olan Türkiye’de, büyüyen ve hırslı bir şirkette bir rol önerdiğinde bu yeni bir macera, yeni bir sektörde ve yeni bir ülkede yeni bir deneyimdi. Ben de maceracı bir kişiliğe sahibim. Aynı zamanda girişimci bir yanım da var. Dolayısıyla bu şirketin kurucusu olan ve girişimci niteliği öne çıkan aileyle tanıştığımda bu kararı almam çok da zor olmadı.
Türkiye’nin içinde bulunduğu durum çok net olmayıp, ürkütebilir. Sizin ve sektörün durumundan ötürü tereddüt etmiş olabilirsiniz. Türkiye’ye gelmek gözünüzü korkuttu mu?
Hayır hayır, katiyen. Aslına bakarsanız bence çoğu insanın Türkiye hakkındaki bilgisi medyaya ya da Antalya, Bodrum veya Dalaman yöresinde turist olarak geçirdiği günlere dayanıyor. İnsanların aklındaki Türkiye imajı bunlara dayanıyor. Ama Türkiye gerçekte çok büyük bir nüfusu olan, büyük çeşitlilikler içeren devasa bir ülke. Kültürel açıdan da son derece zengin. Hatta tarihsel açıdan da. Dağları, denizleri... Aradığınız her şey burada var, ve bu Türkiye dışında pek de bilinmiyor. Ayrıca devletinizin de yalnızca Antalya’daki plajlara odaklanmak yerine, Türkiye’nin son derece geniş bir görünümünü dünyaya tanıtmak adına yapması gerekenler var. Dolayısıyla tereddüt ettim mi? Aslına bakarsanız etmedim. Daha önce de söylediğim gibi, maceracı bir kişiliğim var. Ayrıca bir şeyler inşa etmeyi severim. Türkiye’deki bu yeni macera da bu çerçevede değerlendirilebilir.
Nüfusun bu çeşitliliği ticari ilişkiler ve ticari faaliyetlerde de yansımasını buluyor. Ayrıca Türkiye coğrafi konumuyla da trafiğin kalbinde yer alıyor. Bir nevi merkez konumunda. Bu merkezi konum açısından havacılık sektörü hakkında ne gibi değerlendirmeleriniz olacak? Bu merkezi konumu gerektiği gibi değerlendirebildiğimizi düşünüyor musunuz?
Hala geliştirilmesi gereken çok şeyin olduğunu düşünüyorum.. Öncelikle, Türk kültürü Batı kültüründen ziyade Asya kültürüne daha yakın. Bu nedenle benim açımdan adaptasyon sağlamak çok kolay oldu. Kültürel açıdan da nispeten daha kolaydı. Merkez olma ile ilgili sorunuza gelince; benim Çelebi için, Türkiye için bir vizyonum var. Bu vizyon da Singapur’daki deneyimime dayanıyor. Singapur da büyük çeşitlilik içeren bir ülke. Nüfusunun üçte biri Hintli, üçte biri Malay ve çoğunlukla Müslüman. Üçte biri ise Çinli. Güzel bir karışım bu. Böylesi çeşitlilik içeren bir toplumdan yola çıkarak, küçük bir ülke olarak Singapur devlet için yeni bir platform oluşturdu. İktisadi İşler Bakanlığı, turizm, ulaştırma sektörü, lojistik sektörü, havaalanları, havayollarına yer hizmetleri veren kurumlar; bunların hepsi Singapur vizyonunu gerçekleştirmek için çalışıyor. Bu da Asya’nın ikinci büyük merkezini doğurdu. Bence Türkiye’nin de bu örnekten yola çıkması gerekiyor. Bunu yalnızca yeni havaalanı olarak düşünmek doğru olmaz.
Bu noktada ne yapabiliriz?
Öncelikle diğer hususlardan izole bir biçimde, yalnızca havaalanı olarak bakmamak lazım meseleye. Bir ülke olarak dünyanın en büyük yolcu ve kargo merkezi olma vizyonu ile yola çıkmalıyız. Bunu başarmak için de herkesin uyum içinde çalışmasını ve devletin yolcu ve kargo akışını çekmek için destek vermesini sağlamanız gerekiyor. Bilhassa da kargo akışı konusunda çaba gösterilmeli, çünkü bu alandaki çoğu uçuş zinciri Asya’da başlayarak Batı Avrupa’da sona eriyor. Bu yolla yolcu ve kargo trafiğini çekebilir, ve havaalanı, havayolu veya yer hizmetlerinin de ötesinde tüm Türkiye için yeni istihdam olanakları oluşturabilirsiniz. Herkes için zenginlik anlamına gelecektir bu da. Daha fazla kargo akışı ve trafiği Türkiye’ye, gerek transit, gerek varış noktası olarak çekmekten bahsediyorum. Bu da lojistik sektörüne, ulaştırma sektörüne ve ikinci kademe tedarikçilere, kısacası herkese fayda sağlayacaktır. Benim kitabımda bir artı bir üç eder; iki değil. Ve bence en önemli şey İstanbul’da Avrupa ve Asya’nın güney ucunda en büyük merkezi oluşturabilmektir. İstanbul Dubai’den daha büyük bir merkez olmalıdır; çok daha büyük bir merkez... Ama bunu yalnızca Türkiye’yi yolcu ve kargo trafiğinin merkezi olarak tanıtmak için birlikte çalışarak başarabilirsiniz.
Burada bir parantez açarak bir soru sormak istiyorum. Çelebi dediğinizde yer hizmetleri akla geliyor. Ancak sizin bugünlerde kargo hizmetlerine daha çok odaklanan bir vizyonunuz var galiba. Başka bir şey mi var aklınızca? Ya da vizyonunuz yer hizmetlerinin yanında kargo hizmetlerini de içerecek bir şekilde değişmekte mi?
Elbette işimizin temeli yer hizmetleri ve kargo hizmetlerinde değil mi? Tabii, bunu muhafaza ediyoruz. Ancak bilhassa Doğu Asya-Pasifik bölgesindeki kargo akışları artış göstermekte. Kargo işi büyümekte ve kargo çok karlı bir iş. Dolayısıyla Çelebi daha fazla kargo akışı oluşturmaya odaklanmalı. Bu da daha önce bahsettiğim merkez işleviyle paralellik arz ediyor. Avrupa’da büyük kargo merkezleri bulunuyor. Bunlar arasında Frankfurt, Paris, Londra ve Amsterdam sayılabilir. Ama bu merkezleri lojistik olarak Türkiye’ye doğru kaydırmak mantıklı olabilir. Türkiye’de kapsamlı altyapı çözümleri sunmak da Batı Avrupa’ya kıyasla merkez işlevini çekmede önemli bir rol oynayacaktır. Sizce de bu daha mantıklı değil mi? Dolayısıyla hepimiz büyümekte olan ve karlı bir iş olan kargoya odaklanıyoruz. Hepimiz Ortadoğu ve Doğuya akan kargoya odaklanıyoruz. Çünkü büyümenin olduğu yer orası. Yer hizmetlerine baktığımızda da aynı şey söz konusu. Aslında burada tablo biraz daha değişik, çünkü Türkiye pazarı önümüzdeki beş yıllık dönemde yalnızda Türkiye’deki organik trafikle yıllık %11 ila 15 oranında bileşik büyüme kaydedecek. Dolayısıyla Türkiye’de genişlemeye ve büyümeye devam edeceğiz. Aynı zamanda Asya Pasifik ve Ortadoğu’yu da kurmakta olduğumuz ağın birer parçası haline getirmek için ikincil bir stratejimiz de uygulamada. Bildiğiniz üzere firmamızın doğduğu pazar Türkiye olsa da Hindistan halihazırda ikinci evimiz haline gelmiş durumda ve yılda %35’ten fazla büyüme kaydediyor. Dolayısıyla biz de bundan hareketle yola çıkacak ve doğuya doğru daha fazla ilerleyeceğiz. Stratejimiz tam olarak bu...
Yani Çelebi yalnızca yer hizmetleri vermekle kalmayacak, ve ikinci bir faaliyet alanı olarak kargo hizmetlerine de odaklanacak. Kargo hizmetleri deyince akla Çelebi mi gelecek?
Evet, kesinlikle. Geliştirmiş olduğumuz vizyonumuz çerçevesinde Çelebi, en tanınmış yer hizmetleri ve kargo hizmetleri sağlayıcısı olma hedefiyle hareket ediyor. Vizyonumuz bu. Dolayısıyla haklısınız. İnsanlar Çelebi adını duyduklarında yer hizmetleri ve kargo hizmetlerini düşünmelerini istiyorum.
Şimdi genele geri dönersek... Ticaretin ekseni doğuya kayıyor. Sizin de belirttiğiniz üzere doğudan batıya bir mal akışı var. Ve Türkiye de tam da burada. Türkiye gerçekten de gereken adımları atıyor mu? Örneğin transit, yasal çerçeve ve kargo bağlamında? Türkiye halen dünya pazarından yeterli payı alabiliyor mu? Gereken payı alamıyorsak ne yapmamız gerekiyor?
Bu kolay bir soru aslında. Bunu yapabildiğinizi sanmıyorum. Ama gelecek birkaç yıl içinde, İstanbul’un yeni havaalanı ile bunu başarmak için gerçekten büyük bir fırsatınızın olduğunu düşünüyorum. Bu nedenle herkesin, Türkiye’deki sektörlerin birlikte aynı vizyonla çalışmasını sağlayabilirsek Türkiye’nin ticaret akışından fayda görebileceğini söylemem de bu sebepten. Bugün bu akımın büyük kısmı Türkiye’ye uğramadan geçiyor. Burada yapmanız gereken Türkiye’ye uğramadan geçmelerini önlemek ve onun yerine Türkiye’yi bir merkez olarak kullanmalarını sağlamak. Buradan da Avrupa’nın tüketici pazarlarına yönelik en iyi dağıtım ağlarını kurmalısınız. Bu bağlamda nispeten sağlam bir altyapınız var; örneğin Batı Avrupa’ya karayolu bağlantınız güçlü. İşçilik maliyetleriniz nispeten düşük. Daha esnek bir çalışma mevzuatınız bulunuyor. Bunların tümü daha güçlü bir rekabetçi pozisyonu getirir nitelikte etkenler. Ama herkesin birlikte çalışması elzem.
Bazı şirketler, örneğin Türk Hava Yolları yeni bir kargo terminali açtı. Çelebi de yeni bir kargo terminali açmıştı. Bu gelişmelere baktığımızda nasıl bir tablo ortaya çıkıyor? Eğilimler neler? Bu fırsatı kendiniz ve kargo sektörü için oldukça faydalı bir gelişmeye dönüştürebilme potansiyelini değerlendirebilecek misiniz?
Evet. Daha önce de belirttiğim üzere kargo hizmetlerinde hızlı bir büyüme var ve bu büyümeyi karşılayacak yatırımları yapmamız gerek. Atatürk Havaalanında trafik son derece sıkışık. Dolayısıyla yeni havaalanı hazır olana kadar önümüzdeki iki yıllık dönemde büyümeyi karşılayabilecek yatırımları yapmamız gerek. Genişleme yatırımlarını sürdürmemiz gerek. Türk Hava Yollarının da bunu yapması gerek. Bu nedenle kısa vade için, önümüzdeki iki yıllık dönem için bunu yapmamız gerekiyor. Ama yeni havaalanını düşünürsek, çok farklı konseptler geliştirmemiz gerektiği aşikar. Daha fazla merkez konsepti, kargo kenti konsepti, soğuk zinciri, değerli mallar için güvenlik hizmetleri, antrepo hizmetleri, İstanbul’dan Batı Avrupa’ya karayolu trafiğini kaldırabilecek yol ağları... Son derece farklı bir konsept. Bugün yalnızca normal büyümeye hizmet verebilecek durumundayız.
Çelebi’nin yer hizmetleri ve kargo hizmetlerini karşılaştırdığınızda, hacmen bunların oranı nedir? Bugünkü oranları nelerdir ve artış tahminleriniz ne yönde? Geleceğe yönelik tahminleriniz neler?
Bizim işimizde rakamlar çok net değil. Ama yaklaşık olarak yüzde yetmiş-yüzde otuz gibi bir orandan bahsedebiliriz. Ancak Hindistan’daki kargo mevcudiyetimiz son derece güçlü ve %35’ten fazla büyüme sergiliyor. Dolayısıyla ileride kargo işinin Çelebi’nin gelirleri içindeki payının artmasını bekleyebiliriz. Aynı zamanda yer hizmetleri işlerimiz de yaklaşık %15 gibi bir oranda büyüyor. Bu nedenle işlerin oranı daha dengeli bir hal alacak olsa da, öngörülebilir vadede yer hizmetlerinin başlangıçtaki payı daha büyük olduğu için baskın konumunu sürdüreceğini söyleyebiliriz.
Biraz da Çelebi’ye özgü konulara gelelim. Çelebi global bir marka olmayı amaçlıyor. Bunu nasıl başaracaksınız?
Bunu nasıl mı başaracağız? Elbette bu iş bir günde olmayacak. Bu nedenle beş yıllık bir plan yaptık. Bu planı da üç bileşene böldük. İlk bileşen işimizi nasıl büyüteceğimizle ilgili. Ve bu da oturmuş konumumuzda işimizi büyütmenin yanı sıra satın almalar yoluyla da nasıl büyüyebileceğimizi, yerel veya global ölçekte geliştirebileceğimiz işletmeleri satın alma fırsatlarını değerlendirmeyi gerektiriyor. Bunun bir diğer boyutu da mevcut gelir artışımızı destekler mahiyette ve gelir getiren yeni yetenekler, yeni iş kolları geliştirmek. Bunların bazıları bize güçlü organik ve inorganik büyüme getirecektir.
İkinci bileşen, altyapıya, varlıklarımıza, ekipmanımıza, binalarımıza, ve büyük ölçüde de işlerimizi kolaylaştıran teknolojiye yatırım olacaktır. İşimiz son derece emek-yoğun bir iş. Bu nedenle çok fazla sayıda çalışan gerektiriyor. Teknoloji bunu daha verimli kılmaya yardımcı olabilir. Bu nedenle en kaliteli ve verimli hizmet sağlayıcı olmak istiyoruz. Stratejimizin ikinci kısmı da bu
Stratejimizin üçüncü bileşeni ise aslında en önemli olanı. Bu bileşen Çelebi’yi bu stratejik hedefler çerçevesinde nasıl örgütlediğimizle ilgili. Önümüzdeki beş yıllık dönemde vizyonumuzu gerçekleştirmek için gereksinim duyduğumuz yetkinlik ve beceriler ile Çelebi bünyesine katılacak yeni takım arkadaşlarında arayacağımız nitelikler neler? Bir ikinci husus, işimiz açısından en önemli varlık olduğuna inandığımız çalışanlarımıza yatırım yapacak oluşumuz. Ve bu hususa bilhassa önem veriyorum çünkü Çelebi’nin DNA’sında girişimciliğin yanında tutku, kendini adama ve şirkete sadakat de son derece önemli bir boyutu oluşturuyor. Bizim de bu tabloyu muhafaza etmemiz lazım, çünkü müşterilerimiz bu değere büyük önem veriyorlar. Tam da bu noktada, IGHC (Uluslararası Yer Hizmetleri Konferansı) konferansında, insanlar bize çalışanlarımızın gerçekten fark yarattığını söylüyorlar. Dolayısıyla yalnızca standart eğitim vermenin yanında çalışanlarımızı şirketi geliştirecek biçimde geliştirmeye de odaklanacağız. Çünkü son tahlilde, benim yönetim ekibimden sonraki yönetim kademesinin bu şirketin gelecekteki liderliğini oluşturacağına inanıyorum. Bizim de bu insanların yükselebilmesini sağlamamız gerekiyor. Biz de onları daha önemli görevlere getirerek, nispeten daha yeni katılan yeteneklere de bir yandan yer açıyoruz.
Bu tablonun bir diğer boyutu ise, Türkiye’nin dışında da kolları olan bir Türk şirketi oluşumuzla ilgili. Varmak istediğimiz nokta Türkiye merkezli global bir şirket olabilmek. Bu nedenle de uluslararası yetenekleri geliştirmemiz gerekiyor. Çokuluslu şirketlerin yaptığı tam da bu.
Bunlar gerçekten çok güzel stratejiler. Ancak ne tutacak bunlar? Bu yatırımların maliyeti nedir? Beş yıllık bir plan söz konusu, ancak altyapının bir maliyeti olmalı.
Elbette. Beş yıl sonranın Çelebi’sini düşündüğümüzde, yaklaşık olarak 600 ila 800 milyon dolar büyüklüğünde bir kurum haline gelmek istiyoruz. Bu gerçekten ciddi, büyük bir rakam. Milyon dolarlardan bahsediyorum.
Peki bu rakamları yakalamak için harcamayı planladığınız bütçe nedir?
(Ben de oraya geliyorum). Bildiğiniz üzere bugün Çelebi karlı bir şirket. İyi kar elde ediyoruz. Bu karı da hemen büyümeye yönelik yatırımlara yatırıyoruz. Bugün faaliyet karımız yaklaşık %22 düzeyinde. Bunu da önümüzdeki yıllar içerisinde işimize, büyümeye yatıracağız. Buradan hareketle hesabı siz de yapabilirsiniz. Bugünkü rakamlarla 280 milyon Avro düzeyindeki faaliyetlerimize yuvarlak hesap %25’lik kar marjını uyguladığımızda yatırım kapasitemizi üç aşağı beş yukarı kestirmiş oluruz. Ama bu sorunuzun yanıtının yalnızca yarısı, çünkü böyle yaptığımızda faaliyetlerimizi mevcut büyümemiz ile finanse etmiş oluyoruz. Tablonun diğer yarısına baktığımızda ise şirketimizin hisselerinin %23 kadarının Türkiye’de borsada işlem gördüğünü biliyoruz. Kalan hisseler ise yarı yarıya şirketin kurucusu olan aile ile Türkiye’nin en büyük özel sermaye şirketi Actera arasında paylaşılmış durumda.
Hissedarlarımızın şirketin kurucuları olan Çelebi ailesi, girişimciler ve Actera özel sermaye şirketi olduğunu söyledik. Bu gelecek vizyonumuzun finansmanıyla ilgili tablo. Maliyetin ne olacağıyla ilgili sorunuza geri dönersek, mevcut karımızı, yani satış gelirlerimizin çift rakamlı bir miktarını işimizi büyütmeye yatıracağız...
Her yıl kar elde edeceğinizi söylüyorsunuz, doğru anlamış mıyım?
Evet.
Gerçekten mi?
Evet.
Umalım da öyle olsun.
Öyle olacak. Kesinlikle öyle olacak.
Bugünlerde kargo hizmetleri asgariye inmiş düzeyde ve rekabet de son derece ateşli olduğu için bunu tekrar tekrar sordum. %25’ten çok eminmiş gibi...
Hayır, ben sizi anlıyorum. Bugüne kadarki iş deneyimim kargo ve tedarik zincirleri alanında. Burada yapmak istediğimiz şey de Çelebi’nin kargo alanındaki değer tablosunu geliştirmek ve yeni gelirler üretecek şekilde her türlü yeni hizmeti kapsayacak bir genişleme sağlamak.
Yani gerçekten de her yıl %25’lik bir büyümeden bahsediyorsunuz?
Evet, evet, evet.
Her yıl %25 büyüme?
Evet. Önümüzdeki yıl, aslında bu yıl desek daha doğru olur, bir geçiş süreci söz konusu olduğu için gelirlerde yaklaşık olarak %15’lik bir büyüme elde edecek gibi duruyoruz. Geçen yılsa büyüme rakamımız yaklaşık %25’ti.
Çok büyük bir rakam.
Evet. Hayatta kalmak ve kapsamımızı genişletmek için büyümemiz gerek.
Bu büyüme stratejilerinin bir parçası olarak çevre ülkelere, komşu ülkelere ilişkin bazı hedefler söz konusu. Türkiye'nin komşularına baktığınızda, ne tür bir yapı, ne tür fırsatlar görüyorsunuz?
Komşu ülkelerle ilgili hedeflerinizi bahsettiğiniz röportajlardan birinde okumuştum. Bu çevre ülkelerle ilgili beklentileriniz nedir?
Türkiye'nin etrafındaki bölgeye, özellikle de kuzeyine doğru biraz geniş bir çerçeveden baktığınızda tarihinde Türkiye ile ortak paydalar olan, Türkiye ile bağlantıları olan eski Sovyet cumhuriyetlerini görebiliyorsunuz. Bildiğiniz üzere Çelebi 1958'de kurulmuş bir firma. Dolayısıyla Çelebi bir işi sıfırdan kurmayı; bilgi transferi yapmayı; bunu uygulamaya, yürütmeye koymayı iyi biliyor. Komşu ülkelere baktığımızda bunların nispeten yolun başındaki devletler olduğunu söyleyebiliriz. Bu nedenle Çelebi'nin özellikle bu ülkelerdeki havaalanlarında altyapı gelişimine yer hizmetleri bağlamında ciddi katkıları olabileceği açıktır. Bu yüzden de Çelebi'nin bu ülkelerdeki varlığı çok doğal. Bu bölgeye odaklanmamız çok tabii.
Yani bunlar hedef ülkeleriniz. Size bazı avantajlar ve fırsatlar sunuyorlar.
Evet, doğru.
Yer hizmetlerine baktığımızda rekabet bağlamında neler söyleyebiliriz? Rakiplerin odaklandığı hususlar nelerdir? Kalite mi, fiyat mı, hız mı? Yer hizmetleri şirketleri bağlamında rekabet neye odaklanmaktadır?
Kalite ve hizmete vs. odaklandığımızı söylemek gerçekten çok kolay. Ama sanırım rakamlara bakmak bu bağlamda en doğrusu olacaktır. Çünkü rakamlar asla yalan söylemez. Bu pazara genel olarak baktığımızda neredeyse tek başına Türk Hava Yollarına hizmet veren TGS dikkati çekiyor. Bu gerçekten hızlı büyüyen, büyük de bir firma. Yani pazarın bir tarafında o var. Sonra HAVAŞ ve ÇELEBİ var. Bizim odağımızda hem uluslararası havayolları, hem de yurtiçindeki havayolları var. Uluslararası havayolları çok sayıda konuma ulaşan bir ağ oluşturmaya odaklanmakta. Çelebi'nin Türkiye dışındaki mevcudiyetinin rakiplerimize kıyasla daha büyük olduğu açıktır. Dolayısıyla Çelebi'nin farklılığını ortaya koyduğu nokta tam da budur. Öte yandan kurulduğu günden bugüne Çelebi her zaman için en iyi çalışanlara ve en iyi ekipmana sahip olmayı ve sektördeki en iyi kaliteyi sunmayı hedeflemiştir. Bugün de bu yaklaşım devam etmektedir. Bu nedenle Çelebi kalitesiyle tanındığı için rakiplere göre biraz daha yüksek bir fiyatlandırma uygulayabilmektedir.
Hizmet verme noktasında bazı farklı hizmetler vermek mümkün mü? Çelebi'nin verdiği hizmetler açısından farklı olduğu nokta nedir? Sizi diğerlerinden ayıran nedir?
Biraz önce de söylemiştim. Kalite konusunda tavizsiz bir yaklaşımımız var. Ve kalite her zaman kazanır. Sanırım bu bizi farklı kılan noktalardan biri. Çalışanlarımızdan da bahsetmiştik. Açık konuşmak gerekirse sektördeki tüm firmalar en yeni ekipmanları, en geniş binaları, en son donanım ve teknolojiyi satın alabilir. Ama bunları işletecek çalışanlar çok daha önemli. Bu nedenle biz Çelebi olarak çalışanlarımızın en önemli varlığımız olduğunu ve fark yarattığını düşünüyoruz. Daha önce de bahsetmiştim. Çelebi'nin çalışanlarının DNA'sında sadakat, adanmışlık ve tutku var. Müşterilerimiz de bunu görmek istiyor ve buna göre karar veriyor. Farklılığımızı yaratanın bu olduğunu söyleyebiliriz. Buna ek olarak yeni iş kolları, yeni hizmetler geliştirme sürecindeyiz. Örneğin bu hizmetlerden biri, bir konuğumuzu uçağın kapısından alıp, kendisine sürekli eşlik ederek ulaşmak istediği noktaya en rahat ve hızlı bir biçimde ulaşabilmesini sağladığımız Platin servisi. Bu bağlamda konuğumuzun tüm gereksinimlerini karşılıyoruz. Bagajını getiriyor, limuzin veya taksi hizmeti sağlıyor, oteline kadar bırakıyoruz. Başka ihtiyaçları olursa onları da karşılıyoruz. Bunu hem gelen hem de giden yolcular için yapıyoruz. Aynı konsepti bugün kargo için de geliştirmekteyiz. Örneğin özel muamele gerektiren acil bir kargonun olduğu durumlarda söz konusu kargoyu uçaktan alıyor, gümrük işlemlerini hızlandırıyor, ve ulaştırılması gereken noktaya teslim ediyoruz. Bu hizmetler yeni gelir kalemleri sağlıyor ve standart faaliyetlerimize kıyasla ortalamada daha yüksek karlılık getiriyorlar. Bu nedenle karlı bir tablo ortaya çıkıyor.
Bu noktada aklıma şu soru geliyor. Şirketin merkezini taşıdınız. Yolcu profili de değişti, kargo profili de. Bir yandan uçaklar da yenileniyor. Yer hizmetleri şirketleri bu değişimlere uyum sağlayabilecek durumda mı? Yani yolcu ve kargo profilindeki değişime? Bu değişimlerin üstesinden gelebilecek durumda mı sektör? Hava yollarından, yeni satın almalardan bahsediyor. Bu tabloda yer hizmetleri hakkında ne söyleyebiliriz? Onlar da değişen koşullara uyum sağlamak üzere değişiyor mu?
Evet, biliyorsunuz belirli bir olgunluk düzeyine ulaşan her sektörde kendinizi yeniden yaratmanız elzem olur. Yirmi yıllık, otuz yıllık iş yapış tarzlarına yeni bir açıdan bakmanız gerekir. Bu açıdan benim yer hizmetleri sektörüne dışarıdan gelmemden ötürü kişisel bir avantajım olduğunu düşünüyorum. Bu iş koluna dışarıdan bakan biri gibi yaklaşabiliyorum. Böylece yeni büyüme alanları, yenilik alanları görebiliyorum. Şurası açık ki, Çelebi'de yaptığımız iş aslında çok basit bir iş. Müşterilerimizi izliyoruz. Müşterilerimizin olduğu yerlerde büyüyoruz. Bu da müşterilerimize oldukça yakın olmamızı gerektiriyor. Bugün olduğundan bile daha yakın. Altyapı yatırımlarını nereye yapmakta olduklarını anlamamız, ortaya çıkacak ihtiyaçlarını önceden belirleyebilmemiz gerek. Bu bağlamda onların gelişimine de katkıda bulunuyoruz. Tüm bunlar stratejimizin bir parçası.
Benim sorularım bu kadar. Sizin eklemek istediğiniz bir şey var mı? Yani...
Hayır, sanırım hemen her konuyu ele aldık. Burada olmaktan son derece mutluyum. Çelebi'de ve Türkiye'de çalışmak oldukça kolay. Kişisel bir perspektiften de...
Burada en sevdiğiniz şey? Kebap?
[gülerek] Yemekler mükemmel. Asya'da da böyledir. Asyalılar yemeği sever. Türkler de seviyor. Çok çeşitli yiyecekler var. Bu açıdan buraya yerleşmek benim için kolay oldu. Ama Türkiye'ye dışarıdan gelenler için en önemli olan şey sanıyorum ki Türk insanının içten konukseverliği, dost canlısı oluşu ve yardımseverliği. Türkiye bu açıdan daha önce yaşadığım ülkelere kıyasla açıkça farklı bir konumda. Çoğu insan İngilizceyi iyi konuşamasa da size yine de yardımcı olmaya çalışıyor. Bence bu Türklere has bir özellik.
Türkler olmasa dünya çok tatsız bir yer olurdu, öyle değil mi?
[gülüş]
Çok teşekkürler.
Ben teşekkür ederim.
